‘અશ્રુ’

વહેલી સવારે રોજના નિયમ મુજબ  બગીચામાં પાણી પાઇ માળીને જરુરી સૂચના આપી, ધારીણી ગુલાબ-મોગરાના ક્યારા તરફ વળી.ફૂલોથી લચીરહેલા છોડને જોતાં જ ધારીણી હરખાઇ ઉઠી. ફૂલોનો ગુચ્છો બનાવી ઘરમાં પ્રવેશી, રોજની જગ્યાએ ફૂલદાની ન જોતાં તેણે સહેજે સાસુમાને પૃચ્છાકરી મમ્મી આજે ફૂલદાની માંજીને સવિતાએ કેમ જગ્યાએ મૂકી નથી? 

સુલક્ષણાએ હસતાહસતા કહ્યું, અરે! “ તું વાત જાણશે તો ખુશીથી ઉછળી પડીશ. “મમ્મી વાતમાં મોણ નાખ્યા વગર કહોને, જો બેટા, સાંભળ “આ ગઇકાલે જૂના કપડાં પર વાસણ લઉં છું, તે રવજી આવ્યો હતો. એક તાંસળાની જરૂર હતી તે લીધું,ત્યાં એકાએક તેની નજર નક્શીદાર ફૂલદાની પર પડી ને ડ્રોઇંગરુમમાં સજાવટમાં મૂકેલ પિકદાની પર પડી, તે કહેવા લાગ્યો, “ મોટાબા, આવી આવી જૂની વસ્તુની તો હવે ખૂબ કિંમત ઉપજે છે. મોટા પૈસાદાર લોકો સજાવટઆવી નક્શીકાર ચીજવસ્તુના મોં-માગ્યા દામ આપે છે. ગયા મહિને જ આવી ચીજ મારીપાસે આવી હતી તેને શુક્રવારીમાં વેચતા 10,000 રૂ. ઉપજ્યા હતા. 

તમે તો મારા જૂનાઘરાક ને તમારા નસીબવંતો હાથ લાગવાથી આજે મારો ધંધો પણ સારો ચાલે છે, મારી ઘરવાળી લખમી પણ કાયમ કહેતી હોય, સુલુબાનો હાથ  જે દિવસે ધંધે અડકે તે દિવસે વકરો જ વકરો!! તમારી વસ્તુના જે પણ દામઉપજશે તે તમને પૂરેપૂરાં આપી દેશ. મને એમ કે થોડી ઘસાઇ ગઇ છે તો આપી દઉં ને સાથેસાથે પિકદાની પણઆપી દીધી.

સાંભળતાં જધારિણીની આંખો શ્રાવણ- ભાદરવાની માફક વરસી પડી, કહવા લાગી, “ મમ્મી તમે આ શું કર્યું. તમને ખબર તો છેક મારા દાદીનીયાદગીરી છે. મને તેની સાથે લાગણીનો સંબંધ છે!! મારે મન પૈસા મહત્વના નથી. મને દુ:ખ છે, 25 વર્ષથી આ ઘરમાં પરણીને આવી પણ મને ઓળખી ના શક્યા. આજે હજીબુધવાર થયો, શુક્રવારી બજાર તો પરમ દિવસે ખુલશે, તમને રવજીનો નંબર ખબર હોય તો જણાવો, હું મારી વસ્તુ મેળવીને જ જંપીશ. 

રાત્રે પતિમિથિલેશ આવતાં જ ધારિણીએ ફરિયાદના સૂરે સવારની વાત કરી, તે સાંભળતા જ, કહેવા લાગ્યો, “નાની અમથી વાતનેમોટું સ્વરૂપ આપીશ નહીં,પણ ધારિણીને મન આ વાત નાની નહોતી. તેના સ્મરણપટ પર આજ ફૂલદાનીમાં તેના દાદીએ 50 વર્ષ સુધી એકપણ દિવસ ગુમાવ્યા વગર ફૂલો સજાવ્યા હતા. ડ્રોઇંગરૂમમાં રામ, લક્ષ્મણ ,સીતાના ફોટા નીચે નક્શીદાર ટેબલ પર ફૂલદાનીમાં સજાવેલાંફૂલો કેવા મહેકી રહેતા ! તેની યાદ તાજી થતાં આંખમાં ઝળઝળિયાં આવી ગયા. 

જીવનના અંતિમદિવસોમાં પિકદાની દાદાના ટેબલ પાસે જ રહેતી. દાદા-દાદીના મૃત્યું પછી અણમોલ વારસા સમી ફૂલદાની, પિકદાની, રામ-લક્ષ્મણનો ફોટો, ભગવદ્ ગીતા નેરુદ્રાક્ષની માંળા લઇ  ધારિણી ભારે હૈયે ઘરે આવી હતી. 

બીજે દિવસે ભાવપૂર્વક મંદિરમાં પૂજા કરી, માળા કરતાં મનોમન પિકદાની ને ફૂલદાની પાછી મળી રહે તે વાંચ્છી રહી!! રવજીનો નંબર બાજુવાળા શાંતાકાકી પાસેથી મળી ગયો. તરત જ ઉચાટમાં ફોન લગાવ્યો. રવજી બોલ્યો, “ ભાભી તેને તો હું વધારે દામ ઉપજે એ હેતુથી વાસણ બજારમાં કરસનકાકાની દુકાનમાં આપી આવ્યો છું. સરનામું મોકલું છું, સરનામું મળતાં જધારિણી ભાવવિભોર થઇ ગઇ ને આંખમાં હરખના અશ્રુ આવ્યા. હવે શુક્રવાર સુધી રાહ જોવાની જરૂરનહોતી. જેમતેમ સવારના કામ આટોપી, વાસણ બજારમાંઆવેલી કરસનકાકાની દુકાને પહોંચી ગઇ. કાકાએ હજી હમણાં જ દુકાન ખોલી હતી, દીવો કરતાં જ હતા, ધારિણીની નજરસામે જ પડેલી પિકદાની ને ફૂલદાનીને જોતાં જ હરખઘેલી થઇ કહેવા લાગી કાકા, કાલે રવજી ભૂલમાંજ તમને વેચવા આપી ગયો છે, મારી વસ્તુ છે, મારે વેચવી નથી, મને પાછી આપો, કરસનકાકા આનાકાની કરતાં કહેવા લાગ્યા એકવાર અમારી દુકાનમાંઆવે પછી અમારી માલિકીની.

હવે જીભાજોડીમાંવખત ન ગુમાવતાં વિનવણીનાં સ્વરે કહેવા લાગી , કાકા આ મારાદાદા- દાદીની યાદગીરી છે, આપ યોગ્ય કિંમત બોલો હું ચૂકતે કરી પાછી મેળવવા માંગું છું. 

કરસનકાકાએ આખી વાત જાણતાં જ કહ્યું, “બેટી તારી વસ્તુ પર મારો કોઇ હક નથી, મારે તેની કોઇ કિંમતલગાવવી નથી. છતાં ધારિણી શુકનની કિંમત ચૂકવી હરખભેર વારસાઇ અનામત લઇ ઘરે પાછી ફરી. 

યથાસ્થાનેફૂલદાની ગોઠવાતાં ફૂલો પણ હરખમાં હસી ઉઠ્યા એવો ભાવ ધારિણીએ અનુભવ્યો. આમ આ વાતને સમજવા માટે સુલોચનાબહેન અસમર્થ હતા, તેમણે તો મોં મચકોડી એટલું જ બોલ્યા, આખરે ધારિણી એટલે ધાર્યું કરનારી!! પણ ધારિણી તો તેના મનોરાજ્યમાં હરખના અશ્રુ સાથે હરખનો ઉત્સવ માણી રહીહતી!!

‍

------- સ્વાતિ દેસાઇ (મૈત્રી)

‍